Kompüterə informasiyanın daxil edilməsi

 

Kompüterə informasiyanın daxil edilməsi, müxtəlif məlumatların kompüterə daxil edilməsi üçün istifadə olunan alətlərin və metodların məcmusunu əhatə edir. Bu proses istifadəçinin kompüterlə qarşılıqlı əlaqəyə girməsini təmin edir. Məlumatlar rəqəmsal və ya analoq formatda ola bilər və bu informasiyanın daxil edilməsi üçün müxtəlif cihazlar və interfeyslər istifadə olunur. Bu məlumatlar daha sonra kompüter tərəfindən işlənir, saxlanılır və istifadə olunur.

İnformasiyanın kompüterə daxil edilməsi üçün əsas metodlar və cihazlar aşağıdakı kimi izah oluna bilər:

1. Daxiletmə Cihazları (Input Devices)

a) Klaviatura

• Funksiyası: Ən geniş yayılmış daxil etmə cihazıdır. İstifadəçi mətn, simvollar və əmrləri kompüterə klaviatura vasitəsilə daxil edir. Hər bir düymə müəyyən simvol və ya əmri təmsil edir.
• Tətbiqləri: Məktub yazmaq, əmrləri daxil etmək, proqramlaşdırma.

b) Siçan (Mouse)

• Funksiyası: Kompüterdə qrafik interfeysin idarə olunması üçün istifadə edilir. Siçan hərəkəti kompüter ekranında kursorun hərəkəti ilə əlaqələndirilir.
• Tətbiqləri: Faylları açmaq, seçim etmək, obyektləri sürükləmək, qrafik işlər.

c) Toxunma Ekranı (Touch Screen)

• Funksiyası: İstifadəçinin birbaşa ekran üzərində toxunaraq seçim və ya əmrləri yerinə yetirməsinə imkan verir.
• Tətbiqləri: Mobil telefonlar, planşetlər, interaktiv ekranlar.

d) Mikrofon

• Funksiyası: Səs dalğalarını elektrik siqnallarına çevirərək səs məlumatlarını kompüterə daxil edir.
• Tətbiqləri: Səsli əmrlər, nitq tanıma texnologiyaları, audio qeydiyyat.

e) Kamera

• Funksiyası: Şəkilləri və ya videoları çəkərək rəqəmsal görüntüləri kompüterə daxil edir.
• Tətbiqləri: Video zənglər, üz tanıma, foto və video qeydiyyatı.

f) Skaner

• Funksiyası: Fiziki sənədləri və ya şəkilləri rəqəmsal formata çevirərək kompüterə ötürür.
• Tətbiqləri: Sənəd arxivləşdirmə, şəkil tanıma sistemləri.

g) Joystick və Oyun Konsolları

• Funksiyası: Oyunlar və bəzi xüsusi proqramlar üçün istifadə edilən daxil etmə cihazlarıdır. Oyunçuya kompüterdə hərəkət və əmrlər yerinə yetirmək imkanı verir.
• Tətbiqləri: Oyun oynamaq, bəzi simulyasiya proqramları.

2. Daxiletmə Prosesləri və Metodları

a) Mətn Daxiletməsi

• Mətn və simvol məlumatlarının kompüterə daxil edilməsi adətən klaviatura vasitəsilə həyata keçirilir. Hər bir düymənin basılması mətnin və ya simvolun mətn redaktoruna və ya proqram təminatına daxil edilməsinə səbəb olur.

b) Səs və Nitq Tanıma

• Mikrofon vasitəsilə daxil edilən səs məlumatları xüsusi proqramlar tərəfindən işlənir və nitq tanıma sistemləri vasitəsilə mətnə çevrilir. Bu texnologiya səsli əmrlərin icra edilməsinə də imkan yaradır.
• Tətbiq Sahələri: Virtual köməkçilər (məsələn, Siri, Google Assistant), diktə etmə proqramları, danışma bacarıqları olan tətbiqlər.

c) Qrafik və Şəkil Daxiletməsi

• Kameralar və ya skaner vasitəsilə şəkil və qrafik məlumatları kompüterə ötürülür. Bu görüntülər daha sonra emal edilə və analiz oluna bilər.
• Tətbiq Sahələri: Üz tanıma sistemləri, şəkil emalı, 3D modelləşdirmə.

d) Sensorlar vasitəsilə Daxiletmə

• Sensorlar müxtəlif fiziki hadisələri ölçərək kompüterə ötürə bilirlər (məsələn, temperatur, hərəkət, işıq səviyyəsi və s.).
• Tətbiq Sahələri: Ağıllı ev texnologiyaları, tibbi cihazlar, sənaye nəzarət sistemləri.

3. Daxiletmə Texnologiyalarının İnkişafı

a) Genişlənmiş Reallıq (AR) və Virtual Reallıq (VR)

• Bu texnologiyalar xüsusi eynəklər və cihazlar vasitəsilə istifadəçilərə virtual mühitdə qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verir. İstifadəçilər hərəkətlərini və ətrafını görərək kompüterə daxil edirlər.

b) Beyin-Computer İnterfeysi (BCI)

• Beyin dalğaları vasitəsilə kompüterlə birbaşa qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verən texnologiyadır. İstifadəçi düşüncələrini istifadə edərək əmrləri kompüterə ötürə bilər.
• Tətbiq Sahələri: Tibbi reabilitasiya, neyroloji tədqiqatlar, süni üzvlərin idarə edilməsi.

c) Gesture-based Input (Əl Hərəkətləri ilə Daxiletmə)

• Xüsusi sensorlar və ya kameralar vasitəsilə istifadəçilərin əllərinin və ya bədən hərəkətlərinin təyin edilməsi texnologiyasıdır. Bu məlumatlar kompüterə daxil edilərək müəyyən əmrləri yerinə yetirir.
• Tətbiq Sahələri: Oyun konsolları (məsələn, Xbox Kinect), interaktiv ekranlar, haptik texnologiyalar.

4. İnformasiyanın Daxil Edilməsi üçün İnteqrasiya edilmiş Texnologiyalar

a) Optik Tanıma Sistemləri

• OCR (Optical Character Recognition): Mətnin skan edilməsi və rəqəmsal formata çevrilməsi üçün istifadə edilir. Bu sistemlər çap olunmuş və ya əl yazısı ilə yazılmış mətnləri tanıyaraq onları redaktə edilə bilən mətnə çevirir.
• Barcode Skanners və QR Kodlar: Məhsulların və ya məlumatların identifikasiyası üçün istifadə olunan barkod və QR kod skanerləri də daxil etmə cihazları sırasına daxildir.

b) Biyometrik Daxiletmə

• Barmaq izi, üz tanıma, gözün iris skanı kimi metodlar vasitəsilə məlumatlar daxil edilir. Biyometrik daxil etmə texnologiyaları daha çox təhlükəsizlik məqsədilə istifadə olunur.
• Tətbiq Sahələri: Giriş sistemləri, cihaz kilidlərinin açılması, təhlükəsizlik doğrulama sistemləri.

5. Daxiletmə Məlumatlarının Emalı və İstifadəsi

• Kompüterə daxil edilən məlumatlar ilkin olaraq kompüterin prosessoru tərəfindən işlənir və müvafiq proqram təminatına və ya əməliyyat sisteminə ötürülür.
• İstifadəçinin daxil etdiyi məlumatlar daha sonra müvafiq əmrlərin yerinə yetirilməsi və ya məlumatların saxlanılması üçün istifadə olunur.

Məsələn:

• İstifadəçi klaviaturada yazı yazdıqda, hər düymənin siqnalı prosessor tərəfindən qəbul edilir və həmin simvollar ekranda göstərilir.
• Mikrofon vasitəsilə daxil edilən səs dalğaları analoq-dan rəqəmsal siqnala çevrilir və uyğun proqramlar tərəfindən işlənir.

Bu texnologiyaların inkişafı kompüterlə qarşılıqlı əlaqəni sadələşdirir və daha sürətli məlumat daxil edilməsinə imkan yaradır.

 

Share on Google Plus

Adminlə əlaqə : GM_MONSTER